Regel 10.2

De meest controversiele regel in het schaakspel is wel regel 10.2. In een partij van Niels van enkele jaren geleden werd ik geroepen, omdat Niels' tegenstander remise claimde. Wat was het geval: Net voor de veertigste zet verschoof Niels, in gewonnen stelling, zijn koning enkele keren van h1 naar g1 en terug, om de tijdcontrole te halen. Zijn tegenstander claimde dat Niels geen winstpoging deed en wilde dat ik de partij remise zou verklaren. Een duidelijk geval van de klok en de klepel.

Regel 10.2 zegt: "Als de aan zet zijnde speler minder dan 2 minuten op zijn klok over heeft, dan mag hij remise claimen voor zijn vlag valt. Hij moet de klokken stilzetten en de arbiter waarschuwen."

Wat impliceert deze regel en wat ging er dan mis in de partij van Niels?
Ten eerste de factor tijd: Niels had minder dan 2 minuten op zijn klok om de 40 zetten te halen. Maar daarna zou hij weer 30 minuten extra krijgen. Dus hij heeft NIET minder dan 2 minuten over in de zin van regel 10.2. Die regel geldt alleen bij partijen zonder increment en alleen als er maar 2 minuten over zijn tot de laatste tijdcontrole.
Ten tweede mag alleen diegene met minder dan 2 minuten remise claimen. Hier claimde diegene die nog alle tijd van de wereld had.
In de partij haalde Niels met gemak de 40e zet en daarna vond hij ruim binnen de tijd de winst.

Stel dat de claim wel terecht was geweest wat moet een arbiter dan doen? Een arbiter heeft een drietal mogelijkheden. Hij kan de claim toekennen, weigeren of zijn beslissing uitstellen. Dat uitstel is tot er een vlag gevallen is en daarbij kan hij de tegenstander van diegene die claimt twee minuten extra toekennen.
Omdat de factor tijd een wezenlijk onderdeel van het schaakspel uitmaakt komt het maar zelden voor dat de claim wordt toegewezen. Vaak is dat alleen het geval als de partij met de meeste tijd b.v. een loper steeds over 1 diagonaal verplaatst of iets soortgelijks.
Als de claim wordt afgewezen krijgt de tegenstander 2 minuten extra.

Regel 10.2 is een regel om te voorkomen dat een speler onregmatig door zijn vlag wordt gejaagd, maar de regel die daarvoor in het leven is geroepen maakt het er niet makkelijker op.